Malta đẩy nhanh dự luật nhập quốc tịch theo thành tích
Chính phủ Malta đã đẩy nhanh tiến trình lập pháp nhằm chấm dứt chương trình quốc tịch theo diện đầu tư (CBI), khi Quốc hội thông qua dự luật vào ngày thứ Tư với cả hai vòng đọc và giai đoạn ủy ban được hoàn tất chỉ trong một phiên họp duy nhất.
Dự luật này mở rộng khuôn khổ “Quốc tịch theo thành tích – Citizenship by Merit (CBM)” của quốc gia, nhằm đáp ứng phán quyết của Tòa án Công lý châu Âu (European Court of Justice). Hiện chỉ còn các bước thủ tục trước khi luật chính thức có hiệu lực.
Với tên gọi Thông báo pháp lý số 140 năm 2025 (Legal Notice 140 of 2025), dự luật mới chính thức thay thế Chương trình Nhà đầu tư Cá nhân (IIP) và khuôn khổ Quốc tịch theo diện Đầu tư Đặc biệt của Malta (Malta Exceptional Investment Naturalization – MEIN).
Mở rộng nhóm ngành nghề và định nghĩa đối tượng đủ điều kiện
Dự thảo luật theo Điều 10(9) đã mở rộng các nhóm đối tượng đủ điều kiện so với khuôn khổ trước đây. Các thuật ngữ “đóng góp đặc biệt” và “dịch vụ xuất sắc” hiện được định nghĩa rõ ràng bao gồm các hoạt động của “các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, vận động viên, nghệ sĩ, nhân vật văn hóa, doanh nhân, nhà từ thiện và chuyên gia công nghệ, cùng các cá nhân khác được Malta quan tâm trong từng thời điểm hoặc có đóng góp cho nhân loại.”
Dự luật nhập quốc tịch Malta theo thành tích mở rộng nhóm đối tượng đủ điều kiện mới
Malta cũng đã cập nhật định nghĩa về “lợi ích đặc biệt”, nhằm chỉ những cá nhân mà “Bộ trưởng đánh giá là sở hữu kỹ năng, hồ sơ, phẩm chất, tài năng và chuyên môn cần thiết để thúc đẩy đáng kể hoặc mang lại lợi ích cho lợi ích quốc gia của Cộng hòa Malta.” Định nghĩa này tiếp tục trao quyền cho Bộ trưởng trong việc đánh giá hồ sơ theo từng trường hợp, vượt ra ngoài những tiêu chí cố định.
Đáng chú ý, các đối tượng như nhà từ thiện và chuyên gia công nghệ hiện được bổ sung vào nhóm đủ điều kiện mới, trong khi toàn bộ các đề cập đến “nhà đầu tư” đã bị loại bỏ khỏi khung pháp lý. Những thay đổi này phù hợp với tầm nhìn Malta 2050, nhấn mạnh vào việc tạo ra giá trị thực và thúc đẩy việc làm.
Ông Ryan Darmanin – Giám đốc Điều hành của Latitude Consultancy Malta – nhận định: “Khác với các khuôn khổ trước vốn có tiêu chí định sẵn, cách tiếp cận mới mang tính linh hoạt hơn, cho phép đánh giá hồ sơ dựa trên bằng chứng thực tế về tầm ảnh hưởng quốc gia hoặc đóng góp đặc biệt của ứng viên.”
Tăng cường quy trình đánh giá và cơ chế giám sát
Các sửa đổi mới đã tái cấu trúc cơ chế đánh giá, chuyển từ hình thức cố vấn linh hoạt sang một quy trình kiến nghị chính thức và chặt chẽ hơn. Theo quy định mới, Cơ quan Cộng đồng Malta (Community Malta Agency) sẽ “kiến nghị với Bộ trưởng phụ trách về việc có nên cấp quốc tịch Malta cho đương đơn hay không,” thay vì chỉ đơn thuần đưa ra ý kiến như trước đây.
Hội đồng chịu trách nhiệm đánh giá bao gồm những cá nhân có “kinh nghiệm và vị thế phù hợp” nay bắt buộc phải tham khảo ý kiến từ các cơ quan chuyên ngành liên quan khi cần thiết và tiến hành phỏng vấn trực tiếp với ứng viên. Những bước cải tiến này thể hiện sự thay đổi rõ rệt so với các khuôn khổ trước đây, vốn chủ yếu dựa vào quyền quyết định của Bộ trưởng mà thiếu các bước kiểm tra chính thức.
Ông Darmanin nhận định rằng “việc bổ sung các xác nhận từ ngành chuyên môn và áp dụng cấu trúc thẩm định nhiều tầng cho thấy một cơ chế đánh giá chính xác hơn, tập trung vào năng lực cá nhân và mức độ phù hợp lâu dài với các ưu tiên quốc gia.”
Điều khoản 10A quy định rằng Bộ trưởng cần cân nhắc kiến nghị của hội đồng trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Mặc dù quyền quyết định tối hậu vẫn thuộc về Bộ trưởng, quy trình mới đã bổ sung thêm các yêu cầu thủ tục quan trọng, nhằm đảm bảo tính khách quan và minh bạch cao hơn trong xét duyệt.
Bãi bỏ ngưỡng tài chính cố định
Khung pháp lý mới đã loại bỏ hoàn toàn các cấu trúc thanh toán cố định từng được quy định trong chính sách MEIN. Các sửa đổi này xóa bỏ định nghĩa “chương trình nhà đầu tư cá nhân” khỏi Điều 2 của đạo luật chính, đồng thời loại bỏ mọi đề cập đến các giao dịch thương mại trong toàn bộ văn bản pháp luật.
Bộ trưởng Nội vụ Byron Camilleri nhấn mạnh rằng “không có một mức chi phí cố định nào để đổi lấy quốc tịch Malta,” thay vào đó, các ứng viên phải chứng minh giá trị đóng góp được đề xuất của mình thay vì chỉ đáp ứng các chỉ tiêu tài chính. Các hồ sơ cần được nộp “theo hình thức được quy định” và đi kèm đề xuất thể hiện rõ các đóng góp hoặc dịch vụ có tính đặc biệt.
Ứng viên phải chứng minh giá trị đóng góp theo dự luật quốc tịch theo thành tích, thay vì một mức chi phí cố định như trước đó
Ông Darmanin lưu ý rằng “đối với các chuyên gia trong ngành, điều này đòi hỏi phải xây dựng hồ sơ thật rõ ràng về giá trị thực tiễn mà đương đơn có thể mang lại, trong khuôn khổ mục tiêu chính sách của Malta và các ưu tiên quốc gia đang phát triển.”
Luật mới cũng chính thức chấm dứt vai trò của các đại lý được cấp phép. Dù Cơ quan Cộng đồng Malta vẫn sẽ tiếp tục tiếp nhận và xử lý hồ sơ, các đơn vị trung gian từng đóng vai trò trung tâm trong các chương trình trước đây sẽ không còn được phép tham gia vào quy trình nộp đơn theo khung pháp lý mới này.
Cơ chế kháng nghị mới
Các sửa đổi luật đã thiết lập một quy trình tiếp nhận và xử lý khiếu nại chính thức thông qua Cơ quan Giám sát Quốc tịch. Điều 25A quy định rằng: “Cơ quan Giám sát có thể điều tra các đơn khiếu nại được nộp bởi đương đơn theo mẫu quy định, liên quan đến quá trình cấp quốc tịch Malta thông qua hình thức nhập tịch dựa trên năng lực.”
Sau khi điều tra, Cơ quan Giám sát có trách nhiệm “trình bày kết luận của mình lên Bộ trưởng.” Quy định này tạo ra một cơ chế bảo vệ cho các đương đơn bị từ chối, đồng thời vẫn giữ nguyên thẩm quyền quyết định cuối cùng thuộc về Bộ trưởng.
Gia hạn thời hạn đăng ký quốc tịch theo huyết thống
Một số điều khoản mới đã kéo dài thời hạn đủ điều kiện để đăng ký quốc tịch theo huyết thống. Cụ thể, các mốc thời gian được cập nhật từ năm 2007 và 2010 sang năm 2028, nhằm giải quyết các quan ngại từ cộng đồng người Malta ở hải ngoại và mở rộng phạm vi thụ hưởng cho các hậu duệ gốc Malta.
Dự luật mới làm rõ quy định về đăng ký quốc tịch Malta theo huyết thống và người được nhận nuôi.
Dự luật cũng làm rõ quyền được xét quốc tịch của trẻ em nhận nuôi. Theo đó, phân biệt rõ giữa các trường hợp nhận con nuôi trước và sau tháng 8 năm 2020. Những người được nhận nuôi dưới 18 tuổi sẽ được xem là con hợp pháp của cha mẹ nuôi để xét quốc tịch. Ngược lại, người trưởng thành (trên 18 tuổi) được nhận nuôi sau năm 2020 sẽ không còn đủ điều kiện xin quốc tịch theo diện con nuôi.
Làm rõ quy định về quốc tịch đối với người được nhận nuôi
Các quy định mới đã làm rõ quyền được xét quốc tịch của trẻ em được nhận nuôi trong các giai đoạn thời gian khác nhau. Cụ thể, sửa đổi quy định rằng: “Bất kỳ đề cập nào đến cha mẹ của một người được nhận nuôi hợp pháp vào hoặc sau ngày 1 tháng 8 năm 2020 và người này, tại thời điểm có hiệu lực của việc nhận nuôi, dưới 18 tuổi, thì sẽ được hiểu là đề cập đến cha mẹ nuôi.”
Luật mới cũng thiết lập sự phân biệt rõ ràng đối với các trường hợp nhận con nuôi diễn ra ở các giai đoạn khác nhau. Những người được nhận nuôi sau năm 2020 và dưới 18 tuổi sẽ có lộ trình rõ ràng để được xét quốc tịch. Trong khi đó, “việc nhận nuôi bất kỳ người nào sau ngày 1 tháng 8 năm 2020, mà tại thời điểm có hiệu lực của việc nhận nuôi người đó đã đủ 18 tuổi trở lên, sẽ không có hiệu lực.”
Giai đoạn chuyển tiếp và sự đồng thuận chính trị
Chính phủ Malta đã công bố Dự luật số 140 vào ngày 16 tháng 7, đồng thời Quốc hội đã thúc đẩy quá trình thông qua luật này với tốc độ chưa từng có nhằm đáp ứng thời hạn tuân thủ các yêu cầu của Liên minh châu Âu. Sau lần đọc đầu tiên vào ngày 30 tháng 6, Quốc hội đã nhất trí thông qua dự luật trong lần đọc thứ hai vào ngày 23 tháng 7 và ngay sau đó chuyển sang giai đoạn thảo luận tại ủy ban trong cùng phiên họp.
Quốc hội đã hoàn tất giai đoạn ủy ban trực tiếp trên sóng truyền hình, với các thành viên thảo luận và bỏ phiếu cho từng trong số 11 điều khoản. Quy trình khẩn cấp này phản ánh sự cần thiết phải tuân thủ phán quyết của Tòa án Công lý châu Âu trước kỳ nghỉ hè.
Cả chính phủ và các đảng đối lập đều ủng hộ khuôn khổ mới. Tuy nhiên, Đảng Quốc gia đề xuất rằng Tổng thống, thay vì Bộ trưởng nên là người có thẩm quyền cuối cùng trong các quyết định cấp quốc tịch. Bộ trưởng Camilleri đã bác bỏ đề xuất này, cho rằng điều đó sẽ khiến một nhân vật phi chính trị phải tham gia vào những quyết định mang tính gây tranh cãi.
Chính phủ cũng bác bỏ các sửa đổi từ phe đối lập có liên quan đến việc cấm rõ ràng các yếu tố thương mại, với lý lẽ từ các chuyên gia pháp lý rằng trọng tâm của dự luật nên mang tính xây dựng hơn là trừng phạt.
Những thay đổi trong dự luật sẽ có hiệu lực ngay lập tức đối với các hồ sơ xin quốc tịch mới nếu được ban hành thành luật, đồng thời vẫn bảo lưu hiệu lực của các quyền công dân đã được cấp theo khuôn khổ MEIN trước đây. Chính phủ cũng nhấn mạnh rằng bất kỳ “quyền công dân nào đã được cấp trước khi có những thay đổi này vẫn tiếp tục có hiệu lực và sẽ được điều chỉnh theo các quy định hiện hành vào thời điểm cấp quốc tịch.”
Luật mới sẽ áp dụng ngay với hồ sơ mới sau khi được thông qua, nhưng vẫn giữ nguyên quyền công dân đã cấp theo diện MEIN.
Chính phủ sẽ tiếp tục công bố danh sách những người nộp đơn thành công nhằm duy trì các biện pháp minh bạch.
Tuy nhiên, các hồ sơ đang chờ xử lý theo chương trình cũ sẽ không được chuyển sang khuôn khổ pháp lý mới. Chính phủ khẳng định rằng “các đơn đang chờ không được tính,” qua đó thiết lập ranh giới rõ ràng giữa hệ thống cũ và mới.
Việc dự luật được thông qua nhất trí bởi cả Đảng Lao động cầm quyền và Đảng Quốc gia đối lập, cùng với quyết định của Quốc hội trong việc gộp phiên đọc thứ hai và giai đoạn ủy ban thành một phiên họp duy nhất, phản ánh sự đồng thuận chính trị rộng rãi về việc tuân thủ quy định của EU.
Người phát ngôn Đảng Quốc gia, ông Darren Carabott, hoan nghênh các thay đổi này và nhấn mạnh rằng đảng của ông “luôn khẳng định rằng không nên đặt giá lên việc trở thành công dân Malta,” đồng thời lưu ý rằng việc chính phủ đẩy nhanh quá trình hoàn tất khối lượng lớn công việc lập pháp trước kỳ nghỉ hè cho thấy việc còn lại – bao gồm lần đọc thứ ba và phê chuẩn của Tổng thống – chỉ là thủ tục hình thức.
Đầu tuần này, Malta cũng đã công bố một số thay đổi đối với Chương trình Thường trú nhân, tập trung vào điều chỉnh tiêu chí phí và hạn chế đầu tư bất động sản.
Với những thay đổi sâu rộng về khung pháp lý, chương trình quốc tịch Malta đang từng bước chuyển mình từ mô hình đầu tư sang mô hình xét duyệt dựa trên giá trị đóng góp thực chất. Hãy liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia của SI Group để được cập nhật các chính sách di trú châu Âu mới nhất, xây dựng chiến lược hồ sơ phù hợp và tối ưu hóa cơ hội được chấp thuận.
🏢: Tầng 44, Bitexco Financial Tower, 02 Hải Triều, phường Bến Nghé, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh.
🏛️: Tầng 19, Capital Place, 29 Liễu Giai, phường Ngọc Khánh, Quận Ba Đình, TP. Hà Nội.
☎️: (+84)979 355 355
Khám phá thêm về SI Group
Facebook | Zalo | Linkedin | Youtube
>>> XEM THÊM:
Để được tư vấn chính xác, nhanh chóng và bảo mật, Quý khách liên hệ trực tiếp Hotline (+84) 979 355 355 hoặc để lại thông tin. Đội ngũ với hơn 20 năm kinh nghiệm của SI Group luôn sẵn sàng để kết nối và tư vấn miễn phí.
