EU có thể đình chỉ quyền miễn thị thực đối với các quốc gia CBI

* CBI (Citizenship By Investment) là Chương trình Đầu tư lấy quốc tịch. 

Vào tháng 10 năm ngoái, Ủy ban Châu Âu công bố các đề xuất, nếu được ban hành, sẽ cho phép Ủy ban bổ sung hoạt động của Chương trình Đầu tư lấy quốc tịch làm một trong những cơ sở hợp lệ để đình chỉ thỏa thuận miễn thị thực giữa các quốc gia và khu vực Schengen. Vào tuần này, Ủy ban đã tiến gần hơn đến việc biến đề xuất này thành hiện thực. 

Hiện tại, cơ chế đình chỉ việc miễn thị thực áp dụng đối với các quốc gia:

• Gia tăng đáng kể (hơn 50%) lượng người nhập cư trái phép thường xuyên từ các quốc gia miễn thị thực, bao gồm những người lưu trú trái phép và những người bị từ chối nhập cảnh ngay tại Hải quan. 
• Gia tăng đáng kể (hơn 50%) lượng đơn xin tị nạn từ các quốc gia có tỷ lệ được công nhận thấp (khoảng 3-4%).
• Gia tăng các nguy cơ về vấn đề an ninh đối với các quốc gia thành viên. 
• Giảm hợp tác trong việc tiếp nhận lại.

Đề xuất của Ủy ban Châu Âu vào tháng 10 là bổ sung 3 điều kiện khác vào danh sách “vi phạm” cho phép đình chỉ việc miễn thị thực: 

• Thiếu liên kết miễn thị thực của quốc gia thứ ba đối với chính sách thị thực của EU, trong trường hợp có thể dẫn đến lượng khách đến EU tăng lên, ví dụ như vì khoảng cách về mặt địa lý của quốc gia này đối với EU. 
• Các hoạt động cấp quốc tịch cho các nhà đầu tư theo Chương trình Đầu tư lấy quốc tịch không có bất kỳ mối liên hệ thực sự nào với quốc gia thứ ba, để đổi lấy khoản thanh toán hoặc đầu tư được xác định trước. 
• Các mối đe dọa kết hợp với kẽ hở của luật pháp hoặc các thủ tục bảo mật. 

Trong thông cáo báo chí vào tuần này, Hội đồng Châu Âu tiết lộ việc các Đại sứ của quốc gia thành viên EU (Ủy ban Đại diện Thường trực) đồng ý với quan điểm chung về vấn đề này, bao gồm bổ sung hoạt động của Chương trình Đầu tư lấy quốc tịch như hành vi phạm tội có thể dẫn đến việc đình chỉ thị thực. 

Tuyên bố mới cho biết Luật được thông qua sẽ thúc đẩy EU chống lại việc lạm dụng miễn thị thực, tự do đi lại giữa các quốc gia hoặc đi ngược lại với lợi ích của EU. 

EU hiện miễn thị thực đối với 61 quốc gia thứ ba. Công dân đến từ các quốc gia này có thể vào khu vực Schengen với thời gian lưu trú cho phép đến 90 ngày trong vòng 180 ngày mỗi năm mà không cần xin thị thực. Tuy nhiên, theo cập nhật mới, thời gian tạm dừng miễn thị thực đã tăng từ 9 lên 12 tháng và có thể kéo dài thêm 24 tháng nữa (thay vì 18 tháng như hiện tại). Trong giai đoạn đình chỉ này, Ủy ban Châu Âu sẽ tham gia đối thoại với quốc gia thứ ba để thực hiện các biện pháp khắc phục dẫn đến các tình huống đình chỉ. Trong trường hợp không tìm ra giải pháp khắc phục, EU có thể quyết định thu hồi vĩnh viễn đặc quyền miễn thị thực đối với các quốc gia này. 

Chuyện gì sẽ xảy ra trong thời gian tới? 

Giờ đây, Hội đồng Châu Âu đã có cùng quan điểm về việc đình chỉ miễn thị thực và có thể tham gia đàm phán thêm với Nghị viện Châu Âu. Nếu cả hai cơ quan này đều đồng ý với văn bản cuối cùng thì sẽ thông qua và công bố trên Tạp chí Chính thức của EU. Sau đó, trở thành luật chung của toàn EU, độc lập với luật pháp hiện hành của từng quốc gia thành viên. 

Quốc gia nào sẽ bị ảnh hưởng? 

Thực tế, tất cả quốc gia ngoài EU hoặc Schengen hiện được hưởng quyền miễn thị thực đến khu vực này – về cơ bản giống các quốc gia sẽ sớm phải tuân theo yêu cầu mới của ETIAS – đặc biệt, bao gồm 5 quốc gia Caribe tham gia Chương trình Đầu tư lấy quốc tịch. 

Những diễn biến gần đây hoàn toàn trái ngược với cách xử lý ôn hòa mà EU đã đưa ra vào các cuộc họp với các quốc gia Caribe tham gia Chương trình Đầu tư lấy quốc tịch vào tháng 1 vừa rồi.